بوم مدل کسب‌وکار یا Business Model
Canvas ابزار
مدیریتی و کارآفرینانه استراتژیک است که به شما اجازه می‌دهد مدل کسب‌وکار خود را
توصیف، طراحی و اختراع کرده یا آن‌را به چالش طلبیده و یا تغییر دهید.
این
بوم ابزار ساده تصویری و در عین حال بسیار قدرتمند است که ۹ بخش سازنده‌ی مدل‌کسب‌وکار
را توصیف می‌کند. این بخش‌ها شامل بخش(های) مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانال(های)
توزیع، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، فعالیت‌های اصلی، منابع اصلی،
شرکای(تجاری) کلیدی و ساختار هزینه‌ها است.
۱ بخش مشتریان: مجموعه‌های مختلف مشتریان می‌توانند
بر اساس خواسته‌ها و ویژگی‌های مختلف بخش‌بندی شوند.
۲ ارزش پیشنهادی: به هر بخش از مشتریان چه ارزشی (مجموعه‌ای از محصولات و خدمات) را
ارایه می‌کنید. ارزش پیشنهادی شما باید شما را از رقبایتان متمایز سازد. ارزش
پیشنهادی ارزش را از طریق المان‌های (کمی و کیفی) مختلفی فراهم می کند از جمله:
تازگی، عملکرد، سفارشی‌سازی، انجام رساندن کار، طراحی، برند و خوش‌نامی، قیمت،
کاهش هزینه‌ها، کاهش ریسک، دسترسی‌پذیری ،و راحتی و آسایش.
۳ کانال توزیع: شرکت می‌تواند ارزش پیشنهادی را از طریق کانال‌های توزیع مختلفی به
مشتریان برساند. شرکت می‌تواند از طریق کانال‌های خودش و یا کانال‌های شرکای تجاری‌اش
و یا ترکیبی از هر دو به مشتریان دسترسی پیدا کند.
۴ ارتباط با مشتریان: امروزه ارتباط با مشتریان و حفظ آن برای اطمینان از موفقیت شرکت
الزامی است. شکل‌های مختلف ارتباط با مشتریان شامل: کمک شخصی، کمک شخصی اختصاصی،
سلف سرویس، سرویس‌های خودکار، جوامع کاربری و خلق مشترک (با مشتری) می‌شود.
۵ جریان درآمد: شرکت چگونه از هر بخش از مشتریان درآمد کسب می‌کند. روش‌های مختلف
ایجاد جریان درآمدی شامل: فروش دارایی، حق استفاده، حق اشتراک (عضویت)، اجاره/
قرض، حق استفاده از مجوز/ امتیاز، حق کارگزاری و تبلیغات می‌شود.
۶ منابع اصلی: منابعی که برای خلق ارزش برای مشتری ضروری هستند و جزو دارایی‌های
شرکت محسوب می‌شوند. منابع می‌توانند انسانی، مالی، فیزیکی یا معنوی باشند.
۷ فعالیت‌های اصلی: مهمترین فعالیت‌های شرکت برای اجرای ارزش پیشنهای شرکت چه هستند؟
۸ شرکای کلیدی: برای بهبود عملیات و کاهش ریسک مدل کسب‌وکار معمولا شرکت‌ها با برخی
دیگر مشارکت‌های تجاری صورت می‌دهند. این مشارکت‌ها به روش‌های: همکاری استراتژیک
با شرکت‌های رقیب و غیر رقیب، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، روابط خریدار-فراهم‌کننده و
پیمان/ اتحادهای استراتژیک امکان پذیر هستند.
۹ ساختار هزینه‌ها: عملیاتی کردن مدل‌های کسب‌وکار مختلف چه هزینه‌هایی را در بر دارد.
معمولا کسب‌وکارها چیزی بین هزینه‌محور و ارزش‌محور هستند. ساختار هزینه‌ها
دارای خصیصه‌های: هزینه‌های ثابت، هزینه‌های متغییر، اقتصاد مقیاس (کاهش هزینه با
افزایش تعداد) و اقتصاد محدوده (کاهش هزینه با افزایش محدوده کاری) است.
یکی از ویژگی‌های
این ابزار امکان استفاده گروهی و به چالش کشیدن مدل کسب‌وکار شرکت خود است.
الکساندر استروالدر (Alexander Osterwalder) و دوستش
در کتاب گرانسنگ «خلق مدل کسب‌وکار» با
استفاده از این بوم روشی را برای خلق، طراحی و نیز تحلیل مدل کسب‌وکار معرفی می‌نمایند.
این ابزار همچنین برای تحلیل و بررسی مدل کسب‌وکار رقبا و دیگر شرکت‌ها کاربرد
فراوان دارد.
منبع مطالب فوق: کسب و کار نرم افزار
در ادامه می توانید با مدل
های ارزشمندی از بوم مدل کسب و کار شرکت های بزرگ نظیر گوگل، فیس بوک و کوکاکولا
آشنا شوید.
جمع آوری مطالب: داریوش دماوندی
